Rader in goed geoliede machine

Bea (63) is schoonmaker in hart en nieren, bij de facilitaire dienst van een ziekenhuis. Al decennia poetst en desinfecteert ze kamers, apparatuur en openbare vertrekken. Zelf ziet ze zich als ‘van de oude stempel’: beleefd, netjes, en een harde werker. Ruim 36 uur per week zet ze zich in voor het ziekenhuis, en voor alles wat zich daar de afgelopen periode afspeelde. Als voorvrouw heeft ze een belangrijke rol, met veel verantwoording. En die rol vervult ze met verve. Hoe zij voor het eerst in aanraking kwam met covid-19? Bea vertelt:

Hoezo ligt die man op zijn buik?

‘In het begin wisten we helemaal niks van covid-19, dus begonnen we maar gewoon. Anders loop je vast. Mijn eerste ervaring met covidbesmettingen was op een zondag in maart. Ik zou stand-by blijven en was dus aan het werk. Natuurlijk had ik vaker kamers op de IC schoongemaakt en patiënten zien liggen. Maar toen ik die zondag de kamer opliep, zei ik tegen een collega: waarom ligt die man op zijn buik? We hadden geen idee, wisten nog niets van dat vreselijke virus. Ik dacht dat hij misschien was geopereerd aan zijn rug. Al gauw kwamen we achter de ware reden en werden we er elke dag mee geconfronteerd. Dat was dus mijn eerste ervaring met een covidkamer en toen droeg ik nog niet een beschermend pak. Tja, achteraf bezien heb ik wel risico gelopen. Al snel werden de instructies helderder. Op de gang was de deur naar de IC gesloten en er brandde een rode lamp boven de deur. Dat betekent: strikte isolatie. Verboden terrein dus voor mij, onder geen enkele voorwaarde mocht ik nu op die kamer komen.

Die eerste covidfase was zwaar. Steeds meer kamers werden omgebouwd tot covidkamer. En steeds meer covidpatiënten verhuisden naar afdeling B3. Mijn collega servicemedewerker (ook van de schoonmaak) werkte op de spoedeisende hulp. Zij had het echt veel zwaarder dan ik. Vanaf half acht ’s ochtends was ze in vol ornaat, en om half vier ’s middags werd ze dan afgelost. Met schort, masker, bril en handschoenen ging ze de kamers op. Tussendoor hield ze korte pauzes, of ging ze buiten even luchten. Ik had wel met haar te doen. Aan het einde van de dag moest het beschermend materiaal af, bril af, jezelf schoonmaken en alles weggooien. Een pittige procedure voor haar en haar collega’s.’

Draaien op adrenaline

‘In de lockdown verzorgde ik zelf vooral het gewone schoonmaakwerk, dus niet altijd op de covidafdelingen. Wel draaide ik meer uren en werkte ik in pak. Ja, je gaat er voor, hè. Ik draaide op adrenaline en wilde alles in goede banen leiden. Als dat niet zou lukken, ging misschien het hele ziekenhuis dicht. En dat was natuurlijk geen optie. Dat wilde echt niemand.’

Verantwoordelijkheid als voorvrouw

‘Als voorvrouw wijs ik de schoonmaakploeg er altijd op om goed op te letten en je goed aan de instructies te houden. Het voelde als een grote verantwoordelijkheid. Van de dertig medewerkers heeft de helft meegewerkt op de corona-afdeling. Er was goede afstemming, ook met mijn leidinggevende. Ook de samenwerking met de verpleging was top. Afspraken die ik maakte, verliepen soepel. Samen gingen we er voor, en nu tijdens de tweede periode wéér. Deze periode is voor mij minder zwaar, ook al spelen er wel allerlei veranderingen.’

Radertje in goed geoliede machine

‘Een van de veranderingen is bijvoorbeeld, dat mijn leidinggevende servicemedewerkers gaat begeleiden. Zij krijgt ook logistiek onder haar beheer; een hoge pief gaat weg. De afgelopen jaren zijn er wel meer veranderingen geweest hoor. Vaak was het zo, dat de onderlaag, wij dus, in minder uren hetzelfde werk moesten gaan doen. Voor de verandering moet er nu ook eens iemand uit de bovenlaag het veld ruimen. Voor de balans misschien ook prima zo. Hoe dan ook, de saamhorigheid is er in ons ziekenhuis altijd wel geweest. En ik zie het zo, in een ziekenhuis is iedere medewerker een radertje in de geoliede organisatiemachine. We hebben elkaar dus echt allemaal nodig.’

Gelukkig heb ik mijn broer

‘Ik woon al heel lang samen met mijn broer, en dat kwam in deze periode goed van pas. We hebben ons goed aan de regels gehouden, want hij is diabetisch en dus kwetsbaar. Je moet wel rekening houden met het thuisfront, hè? Hij werkt ook in het ziekenhuis, als magazijnbeheerder zorgt hij voor de uitgifte van goederen, de extra bestellingen en grootse inkopen. We kennen elkaar door en door en begrijpen snel waar de ander het over heeft. We waren in die eerste coronaperiode helemaal op elkaar aangewezen en zagen nauwelijks andere mensen. Behalve in juli, toen hebben we onze familie weer even kunnen zien.’

Ook waren er blijdschap en andere positieve gevoelens voor Bea. Bijvoorbeeld toen zij foto’s moest insturen van haarzelf en een collega schoonmaker. Later zagen zij zichzelf terug in een filmpje waarin een lied gezonden werd door overig personeel. Als dank aan hun goede werk, een heel mooi gebaar. Met een lach en een traan van ontroering. Dat blijdschap zich snel weer afwisselde met andere emoties, blijkt uit volgend voorbeeld:

Jonge gasten happend naar adem

‘Er speelden dus allerlei gevoelens. Er waren momenten van grote blijdschap, zoals toen we dat filmpje bekeken, maar ook gevoelens van groot verdriet. Bijvoorbeeld het feit dat er ook jonge mensen op de IC lagen, van een jaar of 25, 26. Wij moesten wel op de IC andere kamers schoonmaken. Toen liep ik in mijn pak, over de gang, en daar zag ik een stel van die jonge gasten naar adem happen. Heftig hoor, zo jong en dan al aan de zuurstof. Toen dacht ik wel: Ja, jullie meenden dat jullie niks te vrezen hadden. Dat je niet ziek kon worden. Dat het alleen anderen overkwam. Maar nu bleek maar weer eens, dat wij mensen kwetsbare wezens zijn. En dat niet alleen ouderen of mensen van middelbare leeftijd besmet raakten met het coronavirus, maar dat ook jongeren overleden aan dit vreselijke virus. Mijn advies is dan ook: Houd je aan de regels! Doe je het niet voor jezelf, doe het dan voor je vader of moeder. Of voor je opa of oma.’